In Rubriek Elektrotechniek vertellen experts over de rol van elektrotechniek in de energietransitie als het gaat om het slimmer, sneller, efficiënter, duurzamer en veiliger maken ervan. Deze maand: Henry Lootens van Stichting Gelijkspanning.Elektrificatie is een van de belangrijkste uitdagingen waar de maatschappij vandaag voor staat. De moderne wereld vraagt steeds meer van de traditionele elektriciteitsnetwerken en -infrastructuur. Er is een energietransitie nodig en elektrificatie op basis van gelijkstroom (DC) is volgens Stichting Gelijkspanning een essentieel onderdeel van deze transitie. Van de bescheiden USB-C-connector tot de groene energieproductie op nationale schaal, DC biedt hulp voor moderne energie-uitdagingen.
Elektrotechniek centraal
‘We laten fossiele brandstoffen voor wat ze zijn en gaan alles met stroom doen. Elektrotechniek is hiermee de belangrijkste schakel in de transitie. De opwek van wind- en zonenergie realiseer je namelijk met elektrotechniek. Het transport van deze energie realiseer je met… elektrotechniek. En zelfs voor het verbruik van de energie is elektrotechniek nodig. Elektrotechniek maakt het bovendien mogelijk om veel efficiënter met energie om te gaan. Een benzine- of dieselmotor wordt gekenmerkt door zo’n 70% energieverlies, dat is bij een elektromotor significant anders. Elektrotechniek brengt hiermee energiebesparing -een belangrijk onderdeel van de energietransitie- binnen handbereik.’
Aandachtspunten
Natuurlijk zijn er ook aandachtspunten. Denk aan het transport van energie. Er kan tien keer meer energie door een gasleiding dan door een stroomdraad. Windmolens op zee zijn fantastisch, maar voordat de opgewekte energie in Maastricht is, ben je heel wat handelingen verder. De kranten staan niet voor niets vol met berichtgeving over netcongestie. Dé reden om energie lokaal op te wekken. Dat brengt me naar een tweede aandachtspunt: de veiligheid. Omvormers -apparaten die zonne-energie in elektriciteit omzetten- zijn vaak niet beveiligd en hiermee gemakkelijk te hacken. Dat betekent dat al die particuliere installaties relatief eenvoudig uit te schakelen zijn. Een focus op cybersecurity is hierdoor onmisbaar.’
Van vraag- naar aanbodgestuurd
‘Voorheen was de energiemarkt een vraaggestuurde sector. Wanneer jij een stekker in het stopcontact plugde, gooide iemand vele kilometers verderop een schep extra kolen op het vuur van de energiecentrale. Inmiddels wordt de sector gedreven door aanbod, maar bewegen we nog niet voldoende mee. Dat kan en moet slimmer. Mijn oproep aan grote productiebedrijven is dan ook: zorg midden op de dag -wanneer de zon volop schijnt- voor een top in de productie. Op mijn beurt zorg ik ook dat ik -wanneer ik thuis ben- mijn elektrische auto overdag oplaadt. Alle beetjes helpen.’
Recyclingfabriek
‘Dat elektrificatie een verduurzamingsslag met zich meebrengt, is gezien de genoemde efficiency evident. Hierbij moeten we overigens wel het grote geheel in het vizier houden. Voor al die extra stroomdraden hebben we aluminium en koper nodig en dat halen we vaak weg op plekken waar we dat eigenlijk niet willen. We moeten vooral ook nadenken over hoe we bekabeling oneindig kunnen hergebruiken. Datzelfde geldt voor batterijsystemen. Stop met het dumpen in Afrika en maak recycling in de eigen omgeving mogelijk. Natuurlijk wordt hier al volop over gepraat, maar een powerpoint is nog geen recyclingfabriek. Elektrificatie brengt verantwoordelijkheden met zich mee, daar moeten we volop mee aan de slag.’
meer afbeeldingen
